Hé brein, wat denk jij?

Vragen stellen in gedachten en vervolgens jezelf antwoord geven. Dat doen we allemaal. We noemen het ook wel denken of nadenken. Ons brein is een super handig stuk gereedschap die ons heeft gebracht waar we nu zijn. Om tijd en energie te besparen en ons comfort te vergroten, ontwikkelen we allerlei routines en gewoontes in ons leven. Datgene wat we al geleerd hebben, hoeven we dan niet telkens opnieuw uit te vinden. We hoeven er niet meer over na te denken. Je veters strikken, hoe je een ei kookt, de volgorde van handelen bij het gebruik van een toilet. Echt super handig al die gewoontes en routines. Wat denk jij?

Zo hebben we ook gedachten die tot denkpatronen zijn ontwikkeld. Het scheelt dagelijks veel tijd om niet alles opnieuw te moeten ‘bedenken’ wat we gisteren al geleerd en geconcludeerd hadden. Deze bedenksels, conclusies en aannames komen allemaal samen in het systeem dat je ontwikkeld hebt om comfortabel door het leven te wandelen.

Zelf bedacht, denk je?

Echter, veel van onze gewoontes, meningen en gedachtenpatronen zijn niet door onszelf bedacht.
We hebben deze opgepikt gaandeweg van andere mensen. Zoals we de kunst afkijken bij een ander om bijvoorbeeld de lekkerste appeltaart te kunnen maken. Er zijn vele manieren om zo’n taart te maken. Persoonlijk houd ik van peren in mijn appeltaart. ‘Is het dan nog wel een appeltaart?’ hoor ik je denken.

Naast onze eigen gedachten, hebben we ook te maken met collectieve gedachten. Het zijn de meningen, tradities en waarheden van de samenleving waar we deel van uitmaken. Samen maken we ons individuele bestaan tot een realiteit die we met elkaar delen. Onze individuele levens worden sterk beïnvloed door de collectieve gedachten en meningen van anderen. We kunnen ons dus sterk afvragen of onze gedachten en conclusies wel echt van onszelf zijn.

Invloeden van buitenaf

Wie bepaalt wat de collectieve gedachte of mening over een bepaald onderwerp is? Conditionering vindt niet alleen door onszelf plaats. Van jongs af aan gebeurt dat onder andere door onze ouders, docenten, familie, vrienden, kennissen, idolen, overheden en bedrijven.

Ze beïnvloeden voor een groot deel wat we doen en denken op dagelijkse basis. En vooral ook hoe we ergens over denken. Bijvoorbeeld politieke voorkeur, religie, vrijetijdsbesteding etc. Of het nu met de beste bedoelingen gebeurt of niet, feit is dat conditionering en gedragsbeïnvloeding op grote schaal plaats vindt in de wereld. Bewust of onbewust, het is onderdeel van de manier waarop we van elkaar leren en ontwikkelen als groepsdier.

Het heeft ook invloed op ons perspectief en hoe we met nieuwe ervaringen en gebeurtenissen omgaan. Heb jij geleerd om uiterst voorzichtig te zijn en een leven te leiden waar veiligheid boven alles gaat? Of heb je juist geleerd om grenzeloos te zijn en in oneindige mogelijkheden te denken? Of is het iets daar tussenin? Je perspectief of mindset van nu is ontstaan door datgene wat je in het verleden geleerd hebt. Het mooie van die grote rekenmachine die boven op je nek zit, is dat je daar zelf richting aan kunt geven.

Cognitieve dissonantie

Ons brein is als een computer die berekeningen wil uitvoeren. Telkens met als doel om tot één sluitend antwoord te komen. Je wilt er chocola van kunnen maken of er een touw aan vastknopen. Een conclusie, een waarheid. Iets klopt wel of iets klopt niet voor het brein. Twee of meer tegenstrijdige uitkomsten over hetzelfde onderwerp die allemaal waarheden zouden kunnen zijn, is hoogst ongemakkelijk voor het brein. In de psychologie wordt dit ook wel cognitieve dissonantie genoemd.

Dit ongemakkelijke gevoel kan er toe leiden dat we bewust of onbewust ons gedrag en/of zienswijze gaan veranderen. We willen van die verwarring af, want we willen ons comfortabel blijven voelen. Daarom dwingen we soms onszelf om een beslissing te maken, één kant te kiezen, één conclusie te vormen. Die nieuwe conclusie vormt dan een bouwsteen. Een bouwsteen die een nieuwe gewoonte kan worden. Het is een puzzelstukje waar je op verder bouwt om het plaatje van jouw waarheid en wereld compleet te maken.

Je brein wil 'gelijk' hebben

Het voelt dus comfortabel om vanuit je routine te blijven handelen. Datgene blijven doen, wat je gewend bent om te doen. Je brein vindt dat namelijk erg comfortabel en lekker, de bekende weg, de automatische piloot. Ook willen je hersenen steeds de bevestiging dat de realiteit die je bedacht en gevormd had, nog steeds klopt. Je brein wil gelijk hebben. Daarom voelt het ook zo lekker als je in je gelijk gesteld wordt. ‘Zie je wel, ik had wél gelijk!’. We zoeken ook graag gelijkgezinden op die de zelfde mening hebben. Afstemming en instemming voelt prettig voor je brein en zorgt voor een gevoel van verbinding met de ander.

Soms zijn we dus ook geneigd om bij de ander te checken of we allebei wel dezelfde waarheid beleven of zien. Juist in ons contact met familie, vrienden, collega’s en andere geliefden die een andere waarheid of mening hebben, kan het dus voor wrijving zorgen. We willen elkaar dan graag overtuigen over de juistheid van onze waarheid. Uit liefde voor elkaar willen we het beste voor elkaar, vanuit onze eigen beleving en waarheid.

Zo comfortabel als de bevestiging van je waarheid is, zo belemmerend kan deze routine worden na verloop van tijd. Zonder nieuwe input kan de bekende weg van je routine, een cirkel of een ‘loop’ gaan vormen. Een blinde vlek waar geen andere mogelijkheid lijkt dan rechtdoor te gaan. De start en bestemming overlappen elkaar waardoor nieuwe mogelijkheden en andere routes uitgesloten lijken.

Stel je vraag

Om nieuwe mogelijkheden uit te nodigen, kan het handig zijn om hardop onze vragen te stellen zonder zelf te antwoorden. Gewoon om te luisteren naar andere antwoorden van iets of iemand anders. Als je een persoon vraagt, vraag dan vooral iemand die een totaal andere mening of beleving van deze realiteit heeft. Het is soms een kunst om antwoorden te ontvangen en te beluisteren, zonder oordeel. Heel even je oude conclusies en gedachten parkeren, die je toch niets anders dan de ‘bekende’ weg laten zien.

Als je denkt dat je je handen al vol hebt, heb je minder ruimte om iets nieuws te ontvangen. Je zou het even neer kunnen leggen en later weer oppakken als je wilt. Oordeelloosheid kan die ruimte creëren voor andere mogelijkheden. Aan luisteren en overweging hoef je geen actie of keuze te koppelen. Niet ergens voor of tegen kiezen, is ook een keuze. Het is aan jou, of en wanneer je voor iets kiest. Wat denk jij?

Zitten je malende gedachten en je belemmerende conclusies jou in de weg? Je zou een Bars behandeling kunnen overwegen. Met deze mentale ontspanningsbehandeling kun je uit je hoofd en terug in je lijf. Het kan je zomaar een oase van rust in je hoofd bezorgen. Lees hier meer over Access Bars.